Имањето бебе носи многу големи чувства – љубов, радост, возбуда, фрустрација и нервоза. Доживувањето на подеми и падови кај мајката, во првите недели и месеци по раѓањето, се очекувани со оглед на големите емоционални и физички промени кои доаѓаат со раѓањето и грижата за ново малечко. Но, за многумина, чувствата на депресија и анксиозност можат да ја засенат прославата на добредојде на вашиот нов член на семејството.

Што е постпородилна депресија?

Постпородилна депресија (исто така наречена ППД) е медицинска состојба која многу жени ја добиваат по раѓањето на бебето. Тоа се силни чувства на тага, вознемиреност, грижа и замор кои траат долго време по породувањето. Овие чувства може да ви отежнат да се грижите за себе и за вашето бебе. ППД може да се случи во секое време по породувањето. Често започнува во рок од 1 до 3 недели од раѓањето на бебето. Ако почуствувате некои од симптомите на ППД, потребен е третман за да се подобри состојбата.

Дали ППД е исто што и „baby blues“ (постпородилна тага)?

Не. ППД трае подолго и е посериозна од „baby blues”. „Baby blues” е чувство на тага што може да го имате по раѓањето на бебето. „Baby blues” може да се случи 2 до 35 дена по породувањето и може да трае до 2 недели. Може да имате проблеми со спиењето, да бидете нерасположени или вознемирени и да плачете многу. Ако овие тажни чувства траат подолго од 2 недели, обратете се кај вашиот лекар кој може да провери дали можеби имате ППД.

Што е постпартална психоза?

Постпарталната психоза е ретка, тешка форма на депресија. Тоа не е исто како ППД. Околу 1 или 2 од 1.000 жени имаат постпартална психоза по породувањето. Обично започнува во првите 2 недели по породувањето. Жените кои имаат одредени состојби на менталното здравје (биполарно растројство или шизоафективно растројство) имаат поголема веројатност да имаат постпартална психоза од другите жени.

Ако имате постпородилна психоза, потребен ви е третман за да се подобрите. Обратете се кај вашиот лекар доколку имате некој од овие знаци или симптоми:

– Гледање или слушање работи што ги нема

– Се чувствувате многу збунето

– Се чувствувате безнадежно, вознемирено или анксиозно

– Се чувствувате параноично, како да не можете да им верувате на другите луѓе или мислите дека другите луѓе сакаат да ви наштетат

– Имате брзи промени во расположението

– Имате проблеми со спиењето, дури и кога сте навистина уморни

– Размислувате или се обидувате да се повредите себеси, вашето бебе или други луѓе

Постпородилна депресија

ППД е еден вид перинатална депресија. Ова е депресија која се јавува за време на бременоста или во првата година по породувањето. ППД е најчеста компликација кај жените кои штотуку родиле бебе. Тоа влијае на 1 од 7 жени (околу 15 проценти).За половина од жените на кои им е дијагностицирана ППД, тоа е прв пат да имаат депресија, при тоа не е исклучено да имале знаци и симптоми на депресија и за време на бременоста. Ако имате ППД во една бременост, најверојатно ќе го имате повторно во друга бременост.ППД не е твоја вина. Тоа не ве прави лоша личност или лоша мајка.

Кои се знаците и симптомите на ППД?

Може да имате ППД ако имате пет или повеќе знаци или симптоми кои траат подолго од 2 недели. Знаци на состојба се работи што некој друг може да ги види или знае за вас, како да имате осип или кашлате. Симптомите се работи што ги чувствувате самите дека другите не можат да ги видат, како што се болки во грлото или чувство на вртоглавица.

Знаците и симптомите на ППД вклучуваат:

Промени во вашите чувства:

– Нерасположени сте во поголем дел од денот секој ден

– Имате чувство на срам, вина или неуспех

– Сте испаничени или исплашени поголемиот дел од времето

– Имате големи или нагли промени во расположението

Промени во вашиот секојдневен живот:

– Имате мал интерес за работите што вообичаено сакате да ги правите

– Постојано се чувствувате уморни

– Јадете многу повеќе или многу помалку отколку што е нормално за вас

– Качувате или намалувате нагло на килажа

– Имате проблеми со несоница или премногу спиете

– Имате проблеми со концентрација и донесување одлуки

Промени во начинот на кој размислувате за себе или за вашето бебе:

– Имате проблеми со поврзување со вашето бебе

– Размислувате да се повредите себеси или вашето бебе

– Размислувате за самоубиство

Што предизвикува ППД?

Нема конкретни научни сознанија што точно предизвикува ППД. Тоа може да и се случи на секоја жена по раѓањето на бебето.

Можните причини вклучуваат:

Генетика

Гените се делови од клетките на вашето тело кои складираат инструкции за начинот на кој нашето тело расте и работи. Гените се пренесуваат од родителите на децата. Депресијата е почеста кај луѓето чии членови на семејството имаат депресија. Ова се нарекува семејна историја на депресија.

Промена на нивото на хормоните по бременоста

Хормоните се специјализирани хемиски стимулатори во вашето тело. Тие особено влијаат, но и помагаат да ги контролирате вашите емоции и расположение. За време на бременоста, вашето тело има повисоки нивоа на хормони естроген и прогестерон. Но, во првите 24 часа по породувањето, овие хормони брзо се враќаат на нивното нормално ниво. Овој брз пад на нивото на хормоните може да доведе до ППД.

Ниско ниво на тироидни хормони

Тироидната жлезда е жлезда на вратот која му помага на вашето тело да ја користи и складира енергијата од храната. Ниските нивоа на тироидните хормони, особено поради состојби како постпородилен тироидитис, може да придонесат за постпородилна депресија со тоа што влијае на невротрансмитерите што го регулираат расположението и предизвикува симптоми како замор и когнитивни тешкотии. Правилната дијагноза преку тестови за функцијата на тироидната жлезда и третман со замена на тироидните хормони може да ги подобри физичките и емоционалните симптоми, помагајќи да се опорави од постпартална депресија.

Дали сте изложени на ризик за ППД?

Некои работи прават да имате поголема веројатност од другите да имате ППД. Тие се нарекуваат фактори на ризик. Имањето фактор на ризик не значи сигурно дека ќе имате депресија. Но, тоа може да ги зголеми вашите шанси. Разговарајте со вашиот доктор за да видите дали сте изложени на ризик за ППД.

Вашиот доктор ве проверува (прегледува) за ППД на вашите прегледи за нега по породувањето. Скринингот значи дека вашиот доктор ви поставува прашања за вашите ризици, чувства и расположение. Ако скринингот покаже дека можеби имате ППД или дека сте изложени на ризик за ППД, вашиот доктор ви помага да добиете третман.

Факторите на ризик за ППД вклучуваат:

– Состојба на депресија за време на бременоста, голема депресија или друга состојба на ментално здравје во минатото, како и да имате семејна историја на депресија или други ментални здравствени состојби.

– Сте биле физички или сексуално малтретирани.

– Имате проблеми со вашиот партнер, вклучително и семејно насилство, насилство од интимен партнер.

– Имате стрес во животот, како разделба од партнерот, смрт на некој близок или болест која влијае на вас или на некој близок.

– Невработени сте или имате ниски приходи, мало образование или мала поддршка од семејството или пријателите.

– Вашата бременост е непланирана или несакана, или сте помлади од 19 години.

– Имате дијабетес. Дијабетесот може да биде веќе постоечки дијабетес односно предгестациски – го имате пред бременоста. Или гестациски дијабетес односно вид дијабетес што некои жени го добиваат за време на бременоста.

– Имате компликации за време на бременоста, како предвремено породување, бременост со близнци, тројка и повеќе, вродени дефекти и губење на бременоста. Предвремено раѓање е кога вашето бебе е родено порано, односно пред 37-та недела од бременоста. Вродени дефекти се здравствени состојби кои можат да ја променат формата или функцијата на еден или повеќе делови од телото. Вродените дефекти може да предизвикаат проблеми во целокупното здравје, како се развива телото или како функционира телото. Губење на бременоста е кога вашето бебе умира пред раѓањето.

– Пушите, пиете алкохол или употребувате дроги.

– Имате проблеми со доењето или со грижата за вашето бебе.

– Вашето бебе е болно или има здравствени состојби.

– Имате негативни мисли за тоа да бидете мајка и имате проблем да се прилагодите на тоа да бидете мајка.

Негативните мисли и чувства за да се биде мајка може да вклучуваат:

– Се сомневате дека можете да бидете добра мајка

– Вршите притисок врз себе да бидете совршена мајка

– Чувство дека повеќе не сте личноста што бевте пред да го родите вашето бебе

– Чувство дека сте помалку привлечни по раѓањето на вашето бебе

– Немајќи слободно време за себе

– Се чувствувате уморни и нерасположени затоа што не спиете добро или недоволно

Не плашете се да разговарате со вашиот доктор. Тој/Таа е таму за да ви помогне вам и на вашето бебе да бидете здрави и физички и ментално.

Дали ППД може да се спречи?

Поддршка од стручни лица, разговор со вашиот доктор, одредени видови на советувања се дел од превентивните чекори кои може да ги превземете особено доколку имате зголеме ризик од депресија. Советувањето е превентивен метод каде зборувате за вашите чувства и грижи со психолог, советник или психо-терапевт. Овој начин ќе ви помогне да ги разберете вашите чувства, да ги решите проблемите и да се справите со работите во вашиот секојдневен живот.

Психолошко советување се препорачува за жени со еден или повеќе од овие фактори на ризик:

– Моментални знаци и симптоми на депресија

– Историја на депресија или друга состојба на ментално здравје

– Да се биде бремена како тинејџер или да се биде самохрана мајка

– Имајќи стресни животни околности, вклучително и ниски приходи

– Да се биде жртва на насилство

Во случај на превенција од ППД кај жени со зголемен ризик се препорачуваат два вида на советување:

– Когнитивно-бихејвиорална терапија (КБТ) која ви помага да управувате со негативните мисли, менување на начинот на кој размислувате и дејствувате. Вообичаените видови на КБТ вклучуваат работа со терапевт за да ви помогне да поставите цели и да ги идентификувате негативните мисли и однесувања за да можете да почнете да размислувате и да дејствувате поинаку.

– Интерперсонална терапија (ИПТ) која ви помага да ги идентификувате и да се справите со состојбите и проблемите во вашиот личен живот, како што се односите со партнерот и семејството, ситуациите на работа или во вашето соседство, здравствената состојба или губењето на некој близок. Вообичаените видови на ИПТ вклучуваат работа со терапевт во играње улоги, одговарање на отворени прашања и внимателно разгледување на тоа како донесувате одлуки и како комуницирате со другите.

Ако сте изложени на зголемен ризик за ППД, вашиот доктор може да ви помогне да добиете третман со КБТ или ИПТ. Бидете искрени со вашиот доктор за вашиот живот, вашата бременост и вашите чувства за да може да ви помогне да најдете соодветна поддршка или психотерапевт за разговор.

Како се третира ППД?

За да дознае дали имате ППД, вашиот доктор ви поставува прашања за тоа како се чувствувате. Тој сака да знае дали вашите чувства предизвикуваат проблеми во тоа како се грижите за себе и за вашето бебе. Тој може да побара од вас да пополните формулар наречен прашалник за скрининг на депресија. Вашите одговори на формуларот можат да му помогнат да дознае дали имате ППД.

Вашиот доктор, по потреба, може да направи тестови за да види дали имате други здравствени проблеми што може да доведат до ППД. На пример, тој може да ги провери вашите тироидни хормони бидејќи ниското ниво на тироидни хормони може да доведе до ППД.

Колку побрзо се советувате со вашиот доктор за ППД, толку подобро. Без страв од непознато, стигма и стереотипи, започнете со третман за да можете добро да се грижите за себе и за вашето бебе. Третманот може да вклучува:

– Советување, како КБТ и ИПТ

– Групи за поддршка. Тоа се групи на луѓе кои се среќаваат физички или одат онлајн состаноци за да ги споделат своите чувства и искуства за конкретниот проблем. Побарајте од вашиот доктор или граѓански организации да ви помогнат да најдете група за поддршка на ППД.

– Медикаменозна терпија-Лек соодветно препорачан од доктор.

Лековите за лекување на ППД вклучуваат:

– Антидепресиви. Ова се лекови кои се користат за лекување на многу видови депресија, вклучително и ППД. Некои имаат несакани ефекти, како сува уста или зголемување на телесната тежина. А некои не се безбедни за земање ако доите. Разговарајте со вашиот доктор за да дознаете за овие лекови и да одлучите дали е вистинскиот за вас.

– Естроген. Овој хормон игра важна улога во вашиот менструален циклус и бременоста. За време на породувањето, количината на естроген во вашето тело брзо се намалува. За да помогнете со ППД, вашиот доктор може да ви предложи да носите фластер со естроген на вашата кожа за да го замените естрогенот што го изгубил вашето тело. Ако доите, проверете кај вашиот доктор за да видите дали фластерот е безбеден за употреба, бидејќи можете да го пренесете естрогенот на вашето бебе преку мајчиното млеко.

Ако земате лек за ППД:

Не започнувајте или престанувајте да земате лекови за ППД без консултација со вашиот доктор. Важно е да го земате целиот лек онолку долго колку што ви го препишал докторот. Некои лекови кои се користат за лекување на депресија имаат несакани ефекти доколку прерано престанете да ги земате. Следете ги упатствата на докторот за тоа како да го земате лекот.

Ако доите, некои лекови кои се користат за лекување на ППД не се безбедни за вашето бебе. Разговарајте со вашиот доктор за да бидете сигурни дека она што го земате е најдобро и за вас и за вашето бебе.

Ако имате ППД, што можете да направите за да се чувствувате подобро?

– Останете здрави и фит. Правете нешто активно секој ден. Одете на прошетка или вратете се во теретана.

– Јадете здрава храна. Тоа вклучува овошје, зеленчук, леб од цели зрна и посно месо. Обидете се да јадете помалку слатки и солени закуски.

– Одморете се колку што можете повеќе. Обидете се да спиете кога вашето бебе спие.

– Не пијте алкохол. Ова вклучува пиво, вино, и сите пијалоци што содржат алкохол. Алкохолот е депресив, што значи дека може да го забави вашето тело и да направи да се чувствувате подепресивни. Исто така, може да има несакани појави во комбинација со лекот што го земате за ППД. Никогаш не е добра идеја да пиете алкохол ако доите. Тоа е затоа што можете да му пренесете алкохол на вашето бебе преку мајчиното млеко.

– Не земајте никаков вид дрога и наркотични средства. Тие влијаат на начинот на кој функционира вашето тело и може да предизвикаат проблеми со лекот што го земате за ППД. Можете исто така да му ја пренесете на вашето бебе преку мајчиното млеко.

Побарајте и прифатете помош.

– Одржувајте контакт со луѓе за кои се грижите и кои се грижат за вас. Кажете му на вашиот партнер, семејството и пријателите како се чувствувате.

– Најдете време за себе. Побарајте некој на кого му верувате да го гледа бебето за да можете да излезете од дома. Посетете пријател, излезете надвор или направете нешто во што уживате. Поминете некое време сами со партнерот.

– Дозволете им на другите да помогнат околу куќата. Побарајте од вашите пријатели и семејството да го гледаат бебето, да помогнат во одржувањето на домот или да одат на пазарење. Не плашете се да им кажете што ви треба.

Намалете го вашиот стрес.

– Правете ги работите што сакавте да ги правите пред да го родите вашето бебе. Слушајте музика, прочитајте добра книга или одете на час. Правете ги работите со кои се чувствувате добро пред да забремените.

– Обидете се да не правите големи промени во вашиот живот веднаш по раѓањето на вашето бебе. Тие вклучуваат преместување или менување работни места, место на живеење итн.. Големите промени можат да додадат стрес во вашиот живот што не ви треба во моментов.

– Разговарајте со вашиот шеф за враќање на работа. Можеби можете да работите дома или со скратено работно време кога првпат ќе се вратите на работа.